PTSD Faqs Part-1

1. PTSD શું છે?
PTSD એ માનસિક સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ છે જે કોઈ ભયાનક કે આઘાતજનક ઘટનાનો અનુભવ કરીને અથવા સાક્ષી થવાથી શરૂ થાય છે. તેમાં ફ્લેશબેક, દુઃસ્વપ્નો, ગંભીર ચિંતા, તણાવ અને ઘટના વિશે બેકાબૂ વિચારો જેવા લક્ષણોનો સમાવેશ થાય છે.

2. PTSD ના લક્ષણો શું છે?

• ફ્લેશબેક અને દુઃસ્વપ્નો દ્વારા આઘાતજનક ઘટનાનો ફરીથી અનુભવ કરવો સ્થાનો, પ્રવૃત્તિઓ અથવા લોકો કે જે વ્યક્તિને આઘાતની યાદ અપાવે છે તેનાથી દૂર રહેવું. વિચારો અને મૂડમાં નકારાત્મક ફેરફારો, જેમ કે નિરાશાની લાગણી, યાદશક્તિની સમસ્યાઓ, ચિંતાજનક અને ગભરાટવાળા વિચારો આવવા.
• મિત્રો અને કુટુંબીજનોથી અલગતા, ગુસ્સો અને ચીડિયાપણું થવું.
• શારીરિક અને ભાવનાત્મક પ્રતિક્રિયાઓમાં ફેરફાર, જેમ કે સરળતાથી ચોંકાવવું, તંગતા અનુભવવી, ઊંઘવામાં મુશ્કેલી થવી.

3. PTSD કેવી રીતે વિકસે છે?
લડાઇ, કુદરતી આફતો, અકસ્માતો, દુર્ઘટના, જાતીય હુમલો અથવા અન્ય જીવલેણ પરિસ્થિતિઓ જેવી ગંભીર આઘાતજનક ઘટનાનો અનુભવ કર્યા પછીની મનોવૈજ્ઞાનિક અને શારીરિક પ્રતિક્રિયાઓને કારણે PTSD વિકસી શકે છે.

4. PTSDની સારવાર કેવી રીતે થાય છે?

• સાઈકોથેરાપી (ટોક થેરાપી)
• મેડીકેશન, જેમ કે એન્ટીડીપ્રેસન્ટ્સ અને એન્ઝાઈટી મેડીકેશન
• કોગ્નિટીવ બિહેવિયરલ થેરાપી (CBT)
• એક્સપોઝર થેરાપી
• સપોર્ટ ગ્રુપ અને પારિવારિક સહાય

5. શું દરેકને PTSD થઈ શકે છે?
હા, કોઈપણ ઉંમરનો વ્યક્તિ PTSD નો અનુભવ કરી શકે છે. પરંતુ દરેક વ્યક્તિએ આઘાતજનક ઘટનાઓને વિભિન્ન રીતે હેન્ડલ કરે છે અને તેથી PTSDના લક્ષણો દરેક વ્યક્તિ માટે વિભિન્ન હોઈ શકે છે.

6. PTSD કેવા લોકોમાં વધુ સામાન્ય છે?
PTSD પ્રમાણમાં સામાન્ય છે, ખાસ કરીને એવા વ્યક્તિઓમાં જોવા મળે છે કે જેમણે ગંભીર આઘાતનો અનુભવ કર્યો હોય. અંદાજો સૂચવે છે કે લગભગ 7-8% વસ્તી તેમના જીવનમાં કોઈક સમયે PTSD નો અનુભવ કરતો હોય છે.

7. શું PTSD કાયમ માટે રહે છે?
નહીં, યોગ્ય સારવાર અને સમર્થનથી, ઘણા લોકો માં PTSDના લક્ષણોમાં સુધારો આવી શકે છે અને સ્વસ્થ જીવન જીવી શકે છે.

8. PTSD ની લાંબા ગાળાની અસરો શું છે?
જો સારવાર ન કરવામાં આવે તો, PTSD ક્રોનિક માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે, જેમાં ડિપ્રેશન, ચિંતા, વ્યસન અને પરસ્પર સંબંધ ની સમસ્યાઓનો સમાવેશ થાય છે. તે શારીરિક સ્વાસ્થ્યને પણ અસર કરી શકે છે, જે ક્રોનિક પીડા અને હૃદય રોગ જેવી પરિસ્થિતિઓ તરફ દોરી જાય છે.

9. PTSDની નિદાન કેવી રીતે થાય છે?
માનસિક આરોગ્ય વ્યાવસાયિક અથવા મનોવૈજ્ઞાનિક દ્વારા દર્દીની ઘટના અને લક્ષણો વિશે વિગતવાર ઇન્ટરવ્યુ લઈને અને માનસિક આરોગ્ય મર્યાદાઓના માપદંડ (DSM-5) પર આધાર રાખીને નિદાન કરવામાં આવે છે.

10. PTSD અને આઘાત પછીની તણાવ વચ્ચે શું ફરક છે?
PTSD લાંબા સમય સુધી ચાલે છે અને રોજબરોજની ક્રિયાઓને ખરાબ અસર કરે છે, જ્યારે આઘાત પછીની તણાવ (Acute Stress Disorder- ASD) સામાન્ય રીતે 3 દિવસથી 1 મહિના સુધી રહે છે અને તેનો લક્ષણ વધુ હળવા હોય છે.